Novo istraživanje naučnika Univerziteta u Ekseteru bavilo se uticajem prolaznih prirodnih pojava, kao što su izlasci i zalasci sunca, na ljude i po prvi put su pokušali da izmere efekte ovih pojava na naše raspoloženje.
Uprkos velikom broju istraživanja koja ispituju uticaj prirode na naše mentalno zdravlje, većina studija je merila efekte pod mirnim, plavim nebom. Iznenađuje koliko je malo studija pokušalo da istraži kako reagujemo na varijacije i dnevne ritmove sunca, promene koje se u psihologiji nazivaju „efemerni fenomeni”.
Da bi pomogli u popunjavanju ove praznine, istraživači su koristili najnoviju kompjutersku grafiku kako bi na uzorku od dvije i po hiljade učesnika provjerili reakcije na odabrane slike urbanog i ruralnog okruženja. Kada je na slikama istih predjela bio prikazan izlazak ili zalazak sunca, učesnici ispitivanja su ih smatrali znato ljepšim nego kada su im bili prikazani osunčani u neko drugo doba dana.
Pored toga, istraživači su došli i do neočekivanog otkrića da ovi prizori izlaska i zalaska sunca kod ljudi izazivaju osjećaj strahopoštovanja. Ova vrsta emocije se teško i rijetko javlja, a istraživanja pokazuju da ona ima značajan potencijal da poboljša raspoloženje, poboljša pozitivno društveno ponašanje i izazove niz pozitivnih emocija – a sve su to značajni faktori poboljšanja opšteg mentalnog blagostanja.
Studija je objavljena u Journal of Environmental Psychology, a u radu su takođe razmatrane i neke ređe atmosferske pojave, kao što su duge, grmljavine i zvjezdano nebo obasjano mjesečinom. Svaki od ovih fenomena je promjenio stepen do kojeg su ljudi doživljavali ljepotu i strahopoštovanje različitih pejzaža, u poređenju sa sunčanim, plavim nebom.
Najvažniji zaključak do koga su istraživači došli je i taj da su varijacije doba dana na pejzažima koji su prikazivani dovele do toga da su učesnici iste predjele ocjenjivali kao ljepše ako su prikazani u vrijeme izlaska ili zalaska sunca. Istaraživači su ovaj fenomen kvantifikovali tako što su učesnike pitali koliko bi bili spremni da plate da uživo prisustvuju tim prizorima.
Ispitanici su bili spremni da plate skoro deset odsto više za posjetu nekom predjelu pri izlasku sunca nego sa običnim plavim nebom. Na osnovu toga su zaključili da bi ljude trebalo podsticati da češće prisustvuju izlascima i zalascima sunca kako bi poboljšali svoje blagostanje i da bi se to moglo koristiti kao deo terapeutskog programa u kome se boravak u prirodi koristi u liječenju mentalnog zdravlja.
Aleks Smoli, doktorand na Univerzitetu u Ekseteru i glavni autor istraživanja, napominje da nam je svima poznata želja da fotografišemo sjajan zalazak sunca ili ako spazimo dugu na nebu.
"Termin 'zalazak sunca' ima preko 300 miliona oznaka na Instagramu i ljudi su nam rekli da bi bili spremni da plate da to dožive, ali naravno da ih svi možemo iskusiti besplatno. Naše istraživanje pokazuje da bi ustajanje malo ranije za izlazak sunca ili planiranje šetnje da se uhvati zalazak sunca moglo biti vrijedno truda – 'vau' efekat povezan sa ovim pojavama može otključati male, ali značajne
promjene u osjećaju ljepote i strahopoštovanja, što bi zauzvrat moglo imati pozitivan uticaj na naše mentalno blagostanje.“
Smoli dodaje da je većina ovih fenomena koji su proučavani prolazno i nepredvidivo, što vjerovatno djelimično opravdava zašto izazivaju takve efekte.
Izvor i foto: Kolektiv. Me
Tekst objavila: Ljilja Brajković
