Velika plava rupa – decenijska misterija okeana, izgleda kao prolaz u drugi svijet. Udaljena je oko 100 km od Belize Sitija, najvećeg grada-države na obali Karipskog mora, koji se graniči s Meksikom na sjeveru i Gvatemalom na zapadu i jugu. Belize je jedina zemlja u Srednjoj Americi u kojoj je službeni jezik engleski. Uz engleski govore se i kreolski i španski.
Velika plava rupa sa više od 300 metara u prečniku, i dubinom od oko 125 metara, jedna je od najvećih podvodnih rupa na svijetu. (Najveća pododna rupa na svijetu je Zmajeva rupa i nalazi se u Južnom kineskom moru).
Formirana je kao krečnjački pećinski sistem u posljednjem glacijalnom razdoblju kada je nivo mora bio dosta niži. Kada je nivo okeana počeo da se povećava, pećina je potopljena, a krov se urušio.
Slavni francuski istraživač Žak Kusto je 1971. godine zabilježio njenu dubinu i proglasio je jednim od pet najboljih mjesta za ronjenje u čitavom svijetu.
Prije nekoliko godina tim istraživača, među kojima su bili i njegov unuk Fabijen Kusto i milijarder Ričard Brenson, krenuli su u ekspediciju kako bi otkrili šta se nalazi na dnu ove misteriozne rupe.
Fabijen Kusto je, inače, inicijator projekta koji se oslanja na ideju njegovog slavnog djede. Naime, 1960. godine, Žak-Iv Kusto sagradio je podvodno selo u okviru “Konšelf” projekta, čiji je cilj bio stvaranje okruženja u kom bi istraživači mogli da žive i rade. Tim je tada proveo nedjelje na dubini od oko 11 metara pod vodom, u Crvenom moru. Fabijen Kusto, sada takođe želi da izgradi podvodnu verziju Međunarodne svemirske stanice koja će će moći da ugosti do 12 istraživača. Projekt “Proteus”, nazvan po grčkom primordijalnom bogu mora, biće podvodna laboratorija na više od 370 kvadratnih metara, na dubini od 18 metara u Karipskom moru, u blizini ostrva Kurasao. Glavni ciljevi projekta su medicinska istraživanja, proučavanje snabdijevanja hranom i posljedica klimatskih promjena.
Tokom zarona, sonar je skenirao cijelu rupu kako bi mogla da se napravi prva 3D karta unutrašnjosti, a dosadašnji rezultati su fascinantni jer prvi put naučnici mogu da vide mineralne formacije i ostale detalje koje rupa sadrži.
Mnogi od njih još nisu identifikovani i još uvijek se istražuju. Ono što je do sada otkriveno i što je okupiralo istraživače je sloj sumporovodika – crnilo u kom nema kiseonika niti bilo kakvog života. Okeanografkinja Erika Bergman izrazila je iznenađenje čistoćom rupe u kojoj su pronašli tek nekoliko komada plastike.
Pored interesovanja geologa, brojna istraživanja navela su i stručnjake iz svere društvenih nauka da počnu da istražuju i povezanost između ove rupe i nestanka Maja, jedne od najnaprednijih civilizacija domorodačke Amerike.
Izvor i foto: Cdm
Tekst objavila: Ljilja Brajković
