Kauboj Holivuda otišao je u penziju. Ovo su proteklih dana bili najčešći napisi u američkim medijima i na društvenim mrežama na vijest da je muzička zvijezda sa pozamašnim iskustvom na velikom ekranu Kris Kristoferson odlučio da se u 84. godini povuče sa scene.

Samo godinu dana nakon svirke održane uoči rasplamsavanja pandemije koronavirusa za koju će se ispostaviti da je bila posljednja u karijeri i tačno šest mjeseci pred 85. rođendan Kris Kristoferson je stavio mikrofon i gitaru “ad akta”.

Iako posljednjih godina nije bio toliko aktivan, za mnoge je ova vijest bila iznenađenje. Pogotovo što je kauboj Holivuda, kako su muzičara i glumca mediji odavno prozvali, prije ravno pola vijeka objavio drugi album “The Silver Tongued Devil and I”.

Ta ploča, na kojoj su se našle pjesme po kojima je i danas poznat “Lovin’ Her Was Easier (Than Anything I’ll Ever Do)” i “The Pilgrim, Chapter 33”, bila je prva koja mu je donijela zlatan tiraž. Poštovaoci njegovog opusa očekivali su nešto specijalno, no vanredne okolnosti u kojima planeta živi više od godinu dana i nemogućnost izlaska na scenu natjerali su kantri legendu da se povuče.

Ali, nije samo Kovid-19 krivac za Kristofersonovo “spuštanje zavjese” poslije više od pola vijeka, već i zdravstveno stanje. I to zdravstveni problem koga se straši svaki čovjek kome je scena najdraže mjesto – demencija.

A sa gubitkom pamćenja Kristoferson se bori gotovo desetak godina. U intervjuu za Foks njuz 2013. godine muzičar i glumac je istakao da ima karijeru kakva se samo poželjeti može, ali se i požalio:

“Volio bih da me pamćenje ne izdaje. Ljekari mi govore da me je to snašlo od godina i godina igranja fudbala i boksa, i svih kontuzija koje sam pretrpio. Prije dvije godine moje pamćenje je samo počelo da čili… Ali, još uvijek pamtim stihove svih svojih pjesama, pa nemam problem da izađem na scenu, a ostalo… “, sjetno je tada priznao Kristoferson.

Rođen 22. juna 1936. godine u Teksasu ništa nije ukazivalo da će sin generala američkog vazuhoplovstva jednoga dana stati na scenu. Ali, Nešvil mu je, kako je jednom priznao, “spasio život”.

Djetinjstvo je proveo seleći se iz jedne u drugu vojnu bazu. Upisao je 1954. kalifornijski koledž Pomona, misleći da će život provesti ili u armiji ili na fudbalskom terenu i u boks ringu.

Ali, na koledžu, kao izvrstan student dobija stipendiju za čuveni engleski univerzitet Oksford. Tokom boravka u Engleskoj sanja da postane pisac i pokušava amaterski da se bavi muzikom pod pseudonimom Kris Karson. Završava Oksford, a uprkos diplomi engleske književnosti otac ga primorava da se pridruži vojsci. Počinje kao pilot i dobija čak i čin kapetana. Ali, stacioniran tokom šezdesetih u Zapadnoj Njemačkoj, klinačka ljubav prema muzici postaje opsesija.

Rođaka kolege iz Osme vojne divizije bila je poznata nešvilska kantautorka Maridžon Vilkin, pa je riješio da joj pošalje neke od pjesama koje je pisao u slobodno vrijeme u bazi. Oduševljena, ona ga hrabri da se posveti muzici.

I 1965. godine Kris Kristoferson prvi put odlazi u Nešvil, grad koji mu je pružio “intimni i profesionalni spas”:

“Da nije bilo Nešvila, vjerovatno bih završio u Vijetnamskom ratu, a ostatak života proveo opijajući se kako bih zaboravio sve užase”, prokomentarisao je jednom.

Umjesto vojsci, posvetio se muzici i postao jedan od najplodnijih kantautora u istoriji američke popularne muzike. A tokom sedamdesetih važio je i za seks simbola. Jer tada je, paralelno sa muzičkom, započeo i karijeru na filmu. I tokom te decenije samo su se u životu Krisa Kristofersona ređali albumi i filmovi.

“Muzika – to je ono što sam ja. Kada sam bio klinac počeo sam da pišem pjesme, a kasnije je došla i gluma. Ali, nikada se nisam obrazovao ni za muziku, niti za glumu. Sve je došlo spontano”, prisjećao se u jednom razgovoru prije pet godina.

Debi album “Kristofferson” objavio je 1970, sa klasicima kakvi su “Me and Bobby McGee”, “Help Me Make It Through the Night”, “For the Good Times” ili “Sunday Mornin’ Comin’ Down”.

Iza njega je dvadesetak solo albuma, brojna živa i kompilacijska izdanja, na desetine dugometražnih i TV filmova (“Pet Geret i Bili Kid “, “Konvoj”, “Osvetnička sila”, “Ulice straha”…), saradnje sa Doli Parton, Ritom Kulidž, Vilijem Nelsonom, Džonijem Kešom…

Za rolu u filmu Frenka Pirsona “Zvijezda je rođena”, gdje je igrao glavnu ulogu uz Barbru Strejsend, dobio je nagradu Zlatni globus 1977. godine.

Autor je pjesama, koje su sasvim slučajno postale hitovi Dženis Džoplin (“Me and Bobby McGee”) i Džonija Keša (“Sunday Morning Coming Down”).

A jednu od svojih najpoznatijih pjesama “Me and Bobby McGee” napisao je dok je bio u vojci, u Meksičkom zalivu.

“Letio sam nad Baton ružom, zato ga i pominjem u pjesmi. Ali, Fred Foster mi je dao ideju. Kada je trebalo da se vratim u Zaliv na još jednu vježbu, pozvao me je i rekao mi da ima naslov za jednu pjesmu – “Me and Bobby McGee”, kazao je jednom.

Foster je inače držao izdavačku kuću “Monument Records and Columbine”. Jedan od najtraženijih kantautorskih tandema u to vrijeme – bračni par Felis i Budle Brajant imali su kancelariju u istoj zgradi. Kao i sekretaricu koji se zvala Bobi Meki. Prečuvši prezime, ali i pol, misleći da ono glasi Mekgi i da je u pitanju muškarac, Kristoferson je na “naredbu” Fostera morao da napiše pjesmu.

Ali, desilo se ono čega se plaši svaki kantautor – blokada. Nikako mu nije išlo da napiše pjesmu, razvlačio je čitav proces nekoliko mjeseci. Zaputivši se jednoga dana put Nju Orleansa, dok je vozio, ugledao je brisače na šoferšajbni. I sinuo mu je stih o “brisačima koji pljeskaju ritam i Bobi koji pljeska rukama”.

Pjesma je bila gotova. Čak je uradio i demo snimak. Jedini problem, zamjerili su mu “nadređeni”, bio je što je Bobi u njegovom tumačenju muškarac…

Nije htio da mijenja ponovo kontekst cijele pjesme i sjetio se filma “Ulica” sa Entonijem Kvinom i Đulijetom Mesinom i poruke slobode, ali i gubitka u Felinijevom ostvarenju.

“I to je osjećanje koje sam htio da nosi pjesma. Sloboda je možda još jedna riječ ni za šta. Možda ne preostaje ništa što bi moglo da se izgubi”, govorio je.

I sam je priznao da je Dženis Džoplin prva asocijacija na tu njegovu pjesmu, iako su je “dobro izvodili i Džeri Li Luis, Vili Nelson, Džek Eliot…”

“Ali, Dženis ju je posjedovala. Družio sam se sa njom nekoliko mjeseci prije nego što sam počeo da nastupam u “Trubaduru”. Ona je “eksplodirala” na tom rokenrol vozu. Otišao sam u Englesku, da nastupim na festivalu “Isle of Wight”, a kada sam se vratio čekala me je svirka na “Monterej pop” festivalu. I dan nakon toga saznali smo da je Dženis umrla. Odletio sam za Los Anđeles i otišao u motel u kome je pronađena mrtva… A onda i u studio “Sanset saund”. Kada mi je Pol Rotšild, producent ploče “Pearl” na kojoj su radili do njene smrti, pustio Dženisinu izvedbu pjesme “Bobby McGee” bio sam zapanjen. Nisam mogao da dođem do daha…”.

Nakon zlatne dekade, Kris Kristoferson je tokom osamdesetih bio dio kantri supergrupe “The Highway Men”, uz Džonija Keša, Vilija Nelsona i Vejlona Dženingsa. Dobitnik je brojnih muzičkih priznanja, kao i Gremija za životno djelo.

Posljednji Kristofersonov album sa originalnim pjesmama “Feeling Mortal” izašao je 2013. godine. A na velikom platnu pojavio se zadnji put prije tri godine u filmu Itana Hoka “Blaze”.

Istakao je kako sebe nikada nije primoravao da bude najbolji, a ispostavilo se da je uspio da uradi najviše što se može u svijetu industrije zabave.

“Ne znam ni da li bih još nešto mogao da uradim. Možda da napišem scenario ili režiram film, ali mislim da se to neće ostvariti. Od trenutka kada sam izašao iz vojske riješio sam da se bavim kreativnim poslom. I imao sam sreću da radim ono što želim i to sa velikanima. Više od 30 godina sam u srećnom braku, imam osmoro djece i svi su povukli na mene. To je zaista blagoslov”.

A više puta je naglasio da ima samo jednu želju – da na njegovom nadgrobnom spomeniku budu ugravirana prva tri stiha iz pjesme “Bird on the Wire” Leonarda Koena:

“Kao ptica na žici,

Kao pijanac u ponoćnom horu,

Trudio sam se na svoj način da budem slobodan”.

Izvor i foto: Cdm

Tekst objavila: Ljilja Brajković