Sirće je staro koliko i sama civilizacija, ako ne i starije.
Jedan od najvažnijih sastojaka koji bi mogao da objasni njegove zdravstvene prednosti je acetatna, ili običnim rječnikom, sirćetna kiselina. Kada je progutamo, sirćetna se pretvara u masnu kiselinu koja je dobra za varenje, metabolizam i podizanje energije.
Otkako su Vavilonci prvi put napravili sirće prije oko 7.000 godina, kulture širom svijeta su ga koristile u medicinske svrhe. Hipokrat je miješao jabukovo sirće sa medom da bi liječio respiratorne probleme starih Grka. Evropljani su u srednjem vijeku vjerovali da štiti od kuge, dok su Kinezi koristili pirinčano sirće za liječenje bolova.
Svaka vrsta sirćeta počinje kao neki oblik šećera, zvanog ugljeni hidrat – poput jabuka, koje se koriste za pravljenje jabukovog sirćeta, ili grožđa, od kojih se proizvodi crveno vinsko sirće. Ugljeni hidrati se cijede i fermentišu kvascem u alkohol, koji se zatim fermentiše u sirćetnu kiselinu. Ovaj proces daje sirćetu znatno više sirćetne kiseline nego bilo koja druga hrana.
Propisi u većini zemalja zahtijevaju da sirće koje se koristi u ishrani sadrži najmanje 4% sirćetne kiseline, iako ima i onih sa više procenata. Pojedine vrste sirćeta, posebno balzamiko, takođe imaju visok sadržaj polifenola: jedinjenja iz biljaka koja nas štite od oštećenja ćelija, upale i infekcije.
Jabukovo sirće ima status ljekovitog napitka
Najistraženija vrsta u nauci je jabukovo sirće. Istraživanja pokazuju da malo jabukovog sirćeta prije ili tokom obroka može smanjiti šećer u krvi ili glukozu, mjereno odmah nakon jela i, uz dosljednu upotrebu, može doprinijeti poboljšanju kontrole šećera u krvi tokom nekoliko mjeseci. Ovi efekti su izraženi kod hrane sa visokim sadržajem ugljenih hidrata, koja bi inače mogla da poveća šećer u krvi.
„Jasno je da će ispijanje sirćeta sa skrobnim obrokom smanjiti količinu glukoze u krvotoku“, navodi profesorka Kerol Džonston sa Univerziteta u Arizoni.
U istraživanjima je otkriveno da sirćetna kiselina u jabukovom sirćetu utiče na određene hormone koji usporavaju brzinu kojom želudac šalje hranu u crijeva. Pošto glukoza postepeno ulazi u krvotok, redovno uzimanje jabukovog sirćeta može vremenom da smanji rizik od razvoja dijabetesa tipa dva.
Neka istraživanja manjeg obima takođe ukazuju na dejstvo jabukovog sirćeta na održavanje tjelesne težine. Nedavno istraživanje je pokazalo niži nivo masnoće u krvi kod odraslih gojaznih ljudi koji su konzumirali jabukovo sirće, što ukazuje na bolje zdravlje srca, pored uticaja na nivo glukoze u krvi.
Većina ovih prednosti je istraživana na dvije do četiri supene kašike dnevno. Ali potrebne su mnogo obimnije studije, kaže dr Safa Šibib, profesor na Univerzitetu RMIT u Australiji koji je objavio pregled istraživanja o jabukovom sirćetu.
„Postoji efekat, ali moramo biti oprezni kada procjenjujemo kakav i koliki.“
Kako piti sirće?
Iako je sirće dobro za nas, „to nije lijek“, naglašava prof. Kerol Džonston. Kao dio opšte zdrave ishrane, „to će imati postepeniji efekat na, na primjer, smanjenje nivoa šećera u krvi“ nego farmaceutski proizvodi.
Mjere predostrožnosti treba preduzeti sa sirćetom zbog sirćetne kiseline, jer u koncentrisanim oblicima, može oštetiti zube, usta i grlo. Izbkegavajte da pijete čisto sirće. Pomiješajte ga sa vodom, sokom ili hranom.
„Nemojmo pretjerivati“, savetuje Džonstonova. „Imate posla sa kiselinom."
Ljudi koji imaju hroničnu bolest bubrega treba da budu posebno pažljivi sa konzumiranjem sirćeta, jer njihovi bubrezi teže prerađuju višak kiseline iz sirćeta.
Razblažite jednu supenu kašiku u 250 mililitara tečnosti, i najbolje je da popijete na slamku ili da poslije toga isperete usta vodom, kako biste bili sigurni da je zubna gleđ zaštićena.
Izbjegavajte više od četiri supene kašike dnevno.
„Najviše što bi trebalo da se konzumira su dvije supene kašike uz jedan obrok i dvije kašike uz drugi obrok tog dana“, kaže prof. Džonston. Ako ste tek počeli da koristite sirće, počnite polako sa jednom kašikom dnevno.
Da biste poboljšali nivo šećera u krvi, popijte sirće prije najobilnijeg obroka, preporučuje dr Šibib. Jagnikova ga uzima 5-10 minuta nakon jela u nadi da će pomoći njenom imunitetu.
Ako kuvate sirće da biste napravili sos, vjerovatno gubite deo sirćetne kiseline, zajedno sa nekim prednostima.
U očekivanju daljih istraživanja, još uvijek ne znamo dugoročne prednosti redovnog unosa sirćeta, niti njegove nuspojave. Studije koje traju i do 12 nedelja barem ne otkrivaju nikakve značajne nedostatke. Na osnovu onoga što danas znamo, eksperimentisanje sa sirćetom u ishrani je odlična opcija za većinu sa malim rizikom.
Izvor: Kolektiv
Foto: Ilustracija/Pixabay
Tekst objavila: Jasminka Mulić
