Pokušaj da se spozna pojam karaktera prisutan je još u antičkoj filozofiji.
Tako veliki jonski mislilac Heraklit kaže da je karakter svakom čovjeku sudbina. On ističe: “Svako bira – misli, djela, usvaja… ono što mu po prirodi, tj. karakteru (duhu) slijedi. Zato su neki “budni” (razumni), dok je većina “spavača” i njihove duše su uglavnom “vlažne”, tj. ograničene, čulne i iracionalne”.
Karakter se uglavnom formira pod uticajem sredine, vaspitanja, iskustva i ličnih voljnih napora, iako i nasljeđe ima uticaja na njegovo formiranje. On obuhvata voljne, ali i sa njima povezane dispozicije za moralno i nemoralno ponašanje.
Pojedini psiholozi karakter izjednačavaju sa pojmom ličnosti, neki sa moralom i moralnim komponentama, a drugi sa konativnim/voljnim osobinama. U okviru mnogih teorija ličnosti, pojam karaktera se javlja kao osnovni ili prateći pojam u objašnjenju individualnog ponašanja pojedinca. Pod karakterom se najčešće podrazumijeva skup osobina koje odlikuju jednu osobu i koje se ispoljavaju prema drugim ljudima, prema samom sebi, prema obavljanju svojih uloga i zadataka i prema društvenim normama. Spoj različitih osobina daje cjelovitu sliku osobe.
Karakter se velikim dijelom odnosi na socijalnu stranu ličnosti – moralni princip u odnosu pojedinca sa drugima. Zato se pojam karaktera definiše u užem smislu kao spremnost čovjeka da se ponaša u skladu sa moralnim normama. U svakodnevnom značenju se “dobar ili loš” karakter često prevodi kao moralan ili nemoralan čovjek.
Karakterne osobine su one crte ličnosti kojima se izražavaju istovremeno voljne osobine i ostvarenje moralnih principa. Karakterne crte se mogu podijeliti u četiri grupe:
Opšte karakterne crte – odlučnost, doslednost, hrabrost…
Karakterne crte koje dolaze do izražaja u odnosima prema drugim ljudima – humanost, nesebičnost, tolerantnost…
Karakterne crte koje dolaze do izražaja u odnosu prema radu – marljivost, odgovornost, savjesnost…
Karakterne crte koje se pokazuju u odnosu osobe prema samoj sebi – skromnost, promišljenost, samokritičnost…
Izvor: CdM
