Opština Bijelo Polje u toku 2024. godine ugradiće ekološki prihvatljive ciklone na sistemima za grijanje i nabaviti klima uređaje javnim institucijama.
Na sastanku resornih sekretarijata i predsjednika Opštine g-dina Petra Smolovića, odlučeno je da se u toku ove godine ugrade ekološki prihvatljivi prečišćivači u zgradi Višeg tužilaštva u Bijelom Polju u kojoj se nalaze neke opštinske službe, nabavi 10 klima uređaja za zgradu Fonda PIO i zdravstva i nabave prečišćivači vazduha za određeni broj javnih institucija. Opština je za ove namjene izdvojila stavku od 60.000 eura koja je budžetski pozicionirana u Sekretarijatu za ruralni i održivi razvoj. Prečišćivači vazduha u prostorijama će biti instalirani u JUP "Dušo Basekić’’ u svim vaspitnim jedinicama, osnovnim školama "Marko Miljanov’’, "Dušan Korać’’ i "Risto Ratković’’, Domu zdravlja, Opštoj bolnici, Domu starih, Dnevnom centru "Tisa’’, prostorijama Gradske gasalhane, Gradske kapele u Nikoljcu, Sportskoj dvorani “Nikoljac” i u prostorijama Opštine Bijelo Polje. Opština Bijelo Polje u svojim aktivnostima sa resornim ministarstvima u saradnji sa Eko-fondom će podstaći unaprjeđenje energetske efikasnosti, prije svega u urbanoj zoni, a posebno kroz sredstva obezbijeđena iz paketa podrške Evropske komisije za prevazilaženje energetske krize.
"Pljevlja i Bijelo Polje su dva grada sa najzagađenijim vazduhom u Crnoj Gori. Osnovni razlog je upotreba uglja za potrebe grijanja. Prema podacima iz državne mjerne stanice u prva dva mjeseca grejne sezone u 2023. godini prekoračenja PM 10 čestica su iznosila 11dana u novembru i 22 dana u decembru. Visok indeks zagađenosti vazduha PM10 i PM2, 5 čestica tokom zimskih mjeseci "dugujemo’’ kolektivnim i individualnim zagađivačima, najviše onima koji koriste čvrsto i fosilno gorivo, ali i izduvnim gasovima automobila kojih u Bijelom Polju ima preko 9000 od čega 2/3 na dizel pogon. PM čestice – suspendovane čestice iz vazduha prestavljaju prašinu manju od 10 mikrona, mješavinu čvrstih čestica dima, čađi, prašine i kiseline, a nastaju kao posljedica kombinovanog uticaja grijanja, saobraćaja i industrije. U prirodi su prisutne i manje od 4, 2.5 pa i 1 mikron, a čovjek prisutnost ovih čestica prepoznaje kao pojačan miris smoga, a do teškoća može doći samo ako je koncentracija izrazito povećana”, saopštili su iz Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj.
Podsjećaju sva pravna lica, preduzetnike kao i fizička lica koja u obavljanju djelatnosti utiču ili mogu uticati na kvalitet vazduha da su dužni da obezbijede: tehničke mjere za sprječavanje ili smanjivanje emisija u vazduh, uračunavanje troškova zaštite vazduha od zagađivanja u okviru investicionih i proizvodnih troškova i vođenje evidencije o utrošenim sredstvima, praćenje uticaja djelatnosti na kvalitet vazduha.
Prema podacima ovog sekretarijata od preko 66 institucija većih pravnih lica samo je njih tri zadržala sistem za grijanje na ugalj. Od 89 stambenih jedinica kolektivnog stanovanja u Bijelom Polju, njih tri koriste zajednički sistem grijanja – kombinacija drvo-ugalj. Ukupno 43 stambene jedinice 367 stanara i vlasnika poslovnih prostora koje koriste drvo kao ogrijev. Takođe, prema poslednjim podacima u Bijelom Polju ima oko 11.000 individualnih ložišta od kojih je preko 2.500 na biomasu, pa i ovo predstavlja veliki problem zagađenja vazduha.
Opština Bijelo Polje u saradnji sa Ekološkom inspekcijom i svojim nadležnostima apeluje na sve potencijalne izvore zagađenja vazduha da koriste subvencije i prelaz na prihvatljivije načine grijanja i ukoliko posjeduju izvor zagađenja vazduha, o svom trošku po principu "zagađivač plaća’’ ugrade odgovarajuće filtere ili uređaje za mjerenje kvaliteta vazduha.
Posebnim Javnim pozivom Eko fonda od 1. avgusta 2024. godine, koji je i dalje aktuelan, a odnosi se na individualne stambene objekte i stanove u zgradama, obuhvaćeni su svi građani Crne Gore, a za realizaciju je opredijeljeno oko 5,8 miliona eura za mjere energetske efikastnosti. Jedna od osam mjera energetske efikasnosti je i nabavka peći na pellet, gdje će građani Bijelog Polja moći da ostvare subvenciju od 60%. Maksimalni iznos bespovratnih finansijskih sredstava koji može dobiti jedan korisnik je 10.000 eura, a maksimalni iznos po mjerama kreće se od dvije do šest hiljada eura. Jedno domaćinstvo može dobiti najviše 10.000 eura. Među mjerama za koje se dodeljuje novac su ugradnja termoizolacije, stolarije, sistema za grijanje na “moderne oblike biomase”, split/multisplit sistema za grijanje/hlađenje objekta, visokoefikasnih toplotnih pumpi, solarnih sistema za zagrijevanje vode i fotonaponskih sistema za proizvodnju električne energije za sopstvene potrebe
Iz Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj podsjetili su da Opština kao odgovorna lokalna uprava, u skladu sa nadležnostima, preduzima sljedeće aktivnosti:
Praćenje rezultata kvaliteta vazduha, posebno u toku jesenjih i zimskih mjeseci decembar - januar, gdje je evidentan trend povećanja zagađenja vazduha.
Opština Bijelo Polje je donijela Lokalni plan upravljanja životnom sredinom 2020. – 2024. godine kao krovni dokument iz oblasti zaštite životne sredine, pa i unapređenja kvaliteta vazduha i smanjenja zagađenja na najmanju moguću mjeru.
Predsjednik Opštine je u predhodnom period formiraou Komisiju za ocjenu stanja kvaliteta vazduha u Bijelom Polju i davanje prijedloga mjera za unaprjeđenje tog stanja. Komisija je izradila stručni izvještaj sa presjekom i ocjenom stanja kvaliteta vazduha u Bijelom Polju. Komisija je imala zadatak da utvrdi trenutno stanje kvaliteta vazduha u BijelomPolju, uporedi to stanje sa stanjem kvaliteta vazduha u prethodnom periodu, po mogućnosti odredi izvore zagađenja vazduha, ocijeni trend stanja kvaliteta vazduha u narednom periodu, sačini spisak, tj. procjenu zagađivača vazduha u ovoj opštini i predloži kratkoročne i dugoročne mjere koje bi trebalo preduzeti kako bi se smanjile posljedice i poboljšao kvalitet vazduha u Bijelom Polju. Na osnovu ovoga predložen je i set kratkoročnih, srednjoročnih i dugoročnih mjera a dato je i mišljenje da je potrebno donijeti studiju zagađenja vazduha ili lokalni akcioni plan.
Sekretarijat za ruralni i održivi razvoj je izradio Katalog potencijalnih zagađivača vazduha u Bijelom Polju koji sadrži relevantne podatke o svim zagađivačima vazduha u ovoj opštini;
Sekretarijat za ruralni i održivi razvoj je budžetom za prošlu i ovu godinu opredijelio sredstva za realizaciju projekta prečišćavanja vazduha u BijelomPolju – zamjena kotlova na ugalj i čvrsto gorivo, (u iznosu od 60 000eura) koji je realizovan krajem novembra prošle godine, a isti su postavljeni na zgradama Osnovnog i Višeg suda, kao i na zgradi Opštine. Takođe, početkom prošle godine na sistemu za toplifikaciju Centra za djelatnosti kulture ugrađen je filter za prečišćavanje vazduha prema EU standardima, a koji je finansirao Sekretarijat za ruralni i održivi razvoj Opštine Bijelo Polje.
Lokalna uprava Bijelog Polja se više puta obraćala Vladi, resornim ministarstvima i Eko fondu za finasijsku pomoć kako bi se subvencionirali svi oni koji žele da svoja ložišta u individualnim domaćinstvima promijene i pređu na ekološki prihvatljivije načine grijanja. Ti napori su za posljedicu imali da je građanima Bijelog Polja već omogućeno100.000 eura subvencija preko konkursa i pilot projekta Eko fonda za kvalifikovane isporučioce klima-uređaja. Po ovom konkursu je od marta 2024. godine, preko 500 građana ostvarilo pravo na subvenciju u iznosu od 200 eura, dok je njih oko 700 pripremilo zahtjeve ali su sredstva već bila utrošena. Ovi podaci ukazuju na to, da je interesovanje bilo veliko i da je iznos sredstava za subvencije morao biti mnogo veći, na šta su predstavnici lokalne samouprave već i usmeno i pismeno upozoravali Fond i Ministarstvo energetike i rudarstva.
“Samo za termoizolaciju fasada na kolektivnim stambenim zgradama obezbijeđen je iznos od 1,1 milion eura, a Opština Bijelo Polje je već u ranijem pozivu koristila subvencije energetske efikasnosti za termoizolaciju fasada na glavnoj zgradi u Bijelom Polju. Unapređenje kvaliteta vazduha je kompleksan problem, zahtijeva koordiniran rada svih subjekata društva, te zato molimo sve subjekte koji posjeduju neki od izvora zagađenja vazduha da se odgovorno ponašaju i svojim aktivnostima svedu zagađenje vazduha na minimalan nivo, a radi naše zdrave životne sredine, pogotovu one kolektivne i individualne zagađivače u užem centru grada gdje je zagađenje najveće”, saopštili su iz Sekretarijata za ruralni i održivi razvoj.
Izvor: bijelopolje.co.me
