Šestović: ''Kroz serijal o Ilirima njegujemo kulturno nasljeđe regiona'' (video)

Iliri su naše kulturno nasljeđe koje treba da se njeguje, rekao je profesor istorije Boban Šestović, predstavljajući novi naučno-obrazovni serijal Radija Bijelo Polje Putevima Ilira. Serijal će se emitovati srijedom od 17:30 u sklopu projekta REFESTICON 2020, čiji je pokrovitelj Ministarstvo kulture Crne Gore.

''Iliri mogu da nas spajaju, jer su pokrivali prostor koji danas u glavnom naseljavaju Južni Sloveni. Granica se prostirala od rijeke Cetine, u današnjoj Hrvatskoj, pa sve do ispod Drača'', kaže Šestović, napominjući da je REFESTICON najbolji vid saradnje koji to potvrđuje.

Kako je saopšteno u prvoj emisiji serijala posvećenog tradiciji, istoriji i kulturi naroda koji su naseljavali prostore Balkana, autor i narator će biti profesor Šestović, urednik Dragić Rabrenović, a tonski montažer Sanida Kajević.

Šestović navodi da će se u serijalu govoriti i o prapostojbini Iliira, o tome kakva je bila njihova uloga sa Tračanima, kako su došli na prostore Balkana i pravili zajedničke saveze. Po njegovim riječima dio emisija biće prožet istraživanjem o ilirskim plemenima, njihovim ratovima, osvajanjima različitih teritorija, kako su potisnuli grčko pleme Ahajce koje je bilo domicilno u našim primorskim krajevima, pa sve do posljednjih dana, do Batonovog ustanka, dok ilirska država nije potpala pod rimski uticaj.

Autor serijala o Ilirima, govoreći o etimologiji, navodi da se ime Iliri vezuje za prvog nasljednika, odnosno osobe koje se smatraju rodonačelnicima te ilirske dinastije. Kralj Kadmo i njegova žena Harmonija, koji su došli iz grada Tebe, sina su nazvali Ilurison. Majka ga je obavila zmijom da mu prenese veliku moć, snagu i ujedno i mudrost. To se kroz istoriju veže sa hetitskim plemenima, jer kult zmije, pogotovo kod tih južnih ilirskih plemena je nevjerovatno važan, dok na primjer, kako pojašnjava Šestović, kod sjevernih ilirskih plemena imamo kult Sunca, koji je bio potreban pogotovu u tom dijelu koji nije izlazio na Mediteran.

Profesor istorije koji je ranije za Radio Bijelo Polje priredio serijale o crnogorskim dinastijama i srednjevjekovnim kraljicama ističe da će tokom serijala najveći pečat biti na Ilirskoj kraljici Teuti i njenoj višegodišnjoj borbi sa Rimljanima, koji su nastojali da budu gospodari ne samo Jadranskog mora, već cijelog Sredozemlja. ''Između ostalih pomenućemo i Galaurosa, takođe jednog od vladara i Bardilisa, možda jedinog pravog kralja Ilira, koji je u jednom istorijskom opsegu mogao da okupi sva ilirska plemena'', navodi Šestović.

Šestović podsjeća da ilirska plemena nestaju otprilike u prvom i drugom vijeku nove ere, kada polako počinje romanizacija. ''Iliri se stapaju sa njima, pogotovu oni koji su bili aristokratskog uređenja, bogatiji koji lako su prihvatili rimske običaje, kulturu i jezik. Dok s druge strane oni koji su živjeli u nepristupačnim predjelima teško su prihvatili romanizaciju. Dolaskom Južnih Slovena na ove prostore potpuno će se slovenizirati i opet se vraćamo na to da je REFESTICON, s pravom regionalni festival i da nas Iliri upravo povezuju, zaključuje profesor Šestović.

On napominje da nam je od Ilira ostalo dosta gradina, specifičnih utvrđenja koja su gradili ovi prastanovnici Balkana. ''Ta kulturna nasljeđa ostala su do dana današnjeg u primorskim gradovima Budvi, Ulcinju i naročito Risnu. Imamo i lijep srednjovjekovni grad, za čije se osnivanje vezuju Iliri, to je Medun u blizini Podgorice, imamo Samobor na obali Skadarskog jezera, izdvojio bih zaostavštinu koja se nalazi kod Momišića u današnjoj Podgorici i u blizini Berana Gornja Vrbica. U našem Muzeju u Bijelom Polju imamo sa ulaznih vrata jedan dobar dio istorijske tradicije i dokaz da su Iliri bili na ovim prostorima'', ističe autor novog serijala.

Šestović smatra da u istoriji postoje brojna nadahnuća piscima koji za temu imaju Ilire, od uspješne borbe kraljice Teute sa Grcima, kasnije sa Rimljanima i njenog poraza od Rimljana, do svega što može da bude vezano za primorske gradove, kult zmije koji su gajili na jugu i kult sunca koji su gajili na sjeveru. Sve to može da bude jedna velika inspiracija da se u najvećem obimu pojave kratke priče za novu festivalsku zbirku''.