Na program Radija Bijelo Polje emitujemo serijal naučno obrazovnih emisija Fantastika i književnost. Serijal je posvećen temama koje povezuju fantastiku sa filmom, stripovima, muzikom i književnim stvaralaštvom.
U emisijama koje su bile na program Radija Bijelo Polje juče i danas, govorili smo o “Solarpank” i “Biopank”.
Solarpank
Solarpank je pokret, podžanr i alternativa kiberpank fikciji koja podstiče optimistično viđenje budućnosti u svjetlu sadašnjih ekoloških problema, kao što su klimatske promjene i zagađenje, kao i zabrinutost zbog društvene nejednakosti.
Solarpank fikcija, koja uključuje romane, kratke priče i poeziju, zamišlja budućnosti koje se bave ekološkim problemima s različitim stepenima optimizma. Jedan od takvih primjera je roman Vijesti iz Gardenije, pisca Roberta Levelina. Nadahnut utopijskim romanom Vijesti niotkuda, britanskog pisca Vilijema Morisa Robert Levelin, prikazuje nam budućnost u kojoj ne spaljujemo ništa da bismo napravili nešto drugo i koja ne lebdi na rubu katastrofe; u kojoj nas vanzemaljci nijesu napali, meteori nijesu udarili i zombiji nijesu preuzeli vlast.
U književnosti solarpank je podžanr unutar naučne fantastike, iako može uključivati i elemente drugih vrsta spekulativne fikcije, kao što su fantastika i utopijska fantastika.
Iako je izvedenica kiberpanka, solarpank je u suprotnosti s njim zbog svoje posebne ekstrapolacije uticaja tehnologije na društvo i napredak. Likovi u kiberpank djelima su tipično oni koji su marginalizovani brzim tehnološkim promjenama, dok je arhetip solarpanka opisan kao "tvorac-heroj" koji je bio svjedok ekološke katastrofe ili neuspjeha centralnih vlasti da se prilagode krizi ili nepravdi, i koji je često u odbrani prirode i na načine koji omogućavaju priči da ilustruje optimistične ishode.
U jednom članku iz 2019. godine autor Li Konstantinu, izjavio je da autori solarpanka "...proglašavaju svoju posvećenost "genijalnosti, generativnosti, nezavisnosti, i zajednici", dok idu protiv "nihilističkih tendencija kiberpanka i reakcionarnih tendencija stimpanka." On tvrdi da je solarpunk aspiracija, jer ima za cilj dati "prijedloge za vrstu naučne fantastike ili fantazije koju bismo trebali pisati".
Biopank
Još jedan od žanrova koji je potekao od kiberpanka je biopank.
Biopank je termin nastao stapanjem djelova izraza "biotehnologija" ili "biologija" i riječi "pank". Izveden je iz kiberpanka, ali za razliku od njega ovaj podžanr naučne fantastike usredsređen je na biotehnologiju, a ne na softver i informacione tehnologije. Najčešće se držeći mračne atmosfere kiberpanka, biopank ispituje mračnu stranu genetskog inženjeringa. Opisuje bliske buduće neželjene posljedice biotehnološke revolucije nakon otkrića rekombinantne DNK.
Pojaviviši se tokom devedesetih godina prošlog vijeka, biopank fikcija obično opisuje borbe pojedinaca ili grupa, koji su često proizvod ljudskog ekperimentisanja, protiv totalitarnih vlada ili megakorporacija koje zloupotrebljavaju biotehnologije kao sredstvo društvene kontrole ili stvaranja profita.
Pojedinci najčešće bivaju izmijenjeni i poboljšani genetskom manipulacijom njihovih hromozoma, a ponekad i drugim vrstama biotehnologije, kao što su nanobiotehnologija, posebni organi stvoreni bioinženjeringom, i nervni i tkivni transplantati.
Zajedničko obilježje biopank fikcije je "crna klinika", koja može biti laboratorija, klinika ili bolnica koja izvodi nezakonite ili etički sumnjive biološke izmjene i postupke genetičkog inženjeringa.
Jedan od istaknutih pisaca u ovom podžanru je američki pisac Pol di Filipo.
Napisao je zbirku priča pod naslovom Ribofank, koji je dobio stapanjem riječi ribozom i fank. Ribofank sadrži jedanaest majstorskih i iznenađujućih djela mašte. U svima njima biologija je nauka koja pokreće motor života i priče: patrola Proteinske policije za odmetnute gene-splicere; djelimično ljudska morska stvorenja žive u Velikim jezerima i čiste otrovna izlivanja; rijeka je postala razumna; postoji tjelohranitelj koji je dijelom vukodlak i tragač za uzbuđenjem.
